Văn hóa truyền thống người Việt Nam xưa đến nay rất coi trọng những ngày lễ kỉ niệm quan trọng của mỗi đời người. Đám tang, ma chay, cưới hỏi, làm nhà, dựng vợ, gả chồng cho đến lễ đầy tháng, thôi nôi. Đó cũng là những bước đi quan trọng nhất trong mỗi con người từ khi sinh ra đến khi trở về với cát bụi.
Trong đó lễ đầy tháng cho con trai và con gái trong gia đình là một trong những sự kiện trọng đại ghi nhận sự phát triển và khôn lớn của đứa trẻ. Đó cũng là dịp để mọi thành viên trong gia đình gửi gắm ước muốn tốt đẹp của thế hệ trước đối với thế hệ con cháu của mình. Việc cúng đầy tháng cho bé đúng cách cũng là một bài toán không đơn giản đối với những người làm mẹ.
1. Cách cúng đầy tháng cho bé: Thời gian tính đầy tháng cho con
Việc tổ chức đầy tháng cho trẻ nhằm tạ ơn Mụ Bà không chỉ tạo ra đứa trẻ mà còn là để trình vói họ hàng hai bên gia đình về đứa cháu sau một tháng ra đời. Theo quan niệm dân gian người Việt Nam có câu “ Trên bà chúa Thiên Thai dưới 12 bà Mụ” để chỉ tục làm đầy tháng tức là cũng cho bà chúa trông coi toàn diện và 12 bà Mụ có công nặn ra đứa trẻ, mỗi bà Mụ đảm nhận một chức năng riêng… mỗi nơi có một cách cúng khác nhau và thay đổi dần theo cuộc sống hiện đại. Trong dân gian những đứa trẻ sau khi sinh sẽ ở trong nhà, nhiều người không tiếp xúc không nhìn thấy đứa trẻ vì sợ dính phong long. Dịp đầy tháng chính là cách thông báo rõ ràng nhất với mọi người về sự xuất hiện thành viên mới trong gia đình.
Theo phong tục ông bà ta từ xưa đến nay thì cúng đầy tháng theo âm lịch. Vì Việt Nam là nước văn minh lúa nước, chủ yếu sống bằng nông nghiệp, cách tính thời gian mùa màng theo mặt trăng, vì vậy mọi lễ hội, tết, cúng bái đều lấy âm lịch làm chuẩn. Nhưng ngày nay trong thời đại hội nhập toàn hóa cầu thì dương lịch được sử dụng rộng rãi hằng ngày, ngày sinh nhật của bé cũng được tính theo dương lịch. Do vậy để dễ nhớ thì đầy tháng, thôi nôi của bé có thể tổ chức theo dương lịch. Tóm lại cúng đầy tháng theo lịch âm hay dương đều được, miễn sao cho thuận tiện, dễ nhớ.
Cách tính ngày Đầy tháng cho con sao cho chính xác nhất?
Ngày đầy tháng được tính theo nguyên tắc “gái sụt hai, trai sụt một”, Ví dụ như bé gái sinh ngày 19 tháng 2 âm lịch thì tổ chức đầy tháng vào ngày 17 tháng 2 âm lịch, còn nếu bé trai sinh ngày 19 tháng 2 âm lịch thì đầy tháng vào ngày 18 tháng 2 âm lịch.
2. Cách cúng đầy tháng cho bé: Lễ vật cúng đầy tháng
Lễ vật phải làm đủ 13 chén bởi vì từ khi trẻ hình thành đế khi sinh ra được 12 bà Mụ và 1 bà Chúa chăm sóc bao gồm 12 chén chè nhỏ, 12 dĩa xôi nhỏ, 12 chén cháo nhỏ, và 1 xôi lớn, 1 chè lớn, 1 cháo lớn.
3. Cách cúng đầy tháng cho bé: Nghi thức cúng đầy tháng cho con
Người thực hiện là người trưởng tộc hoặc người biết thực hành nghi lẽ, thắp ba nén nhang khấn nguyện:
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô Đại Bi Quan Thế Âm Bồ tát
– Con lạy Đệ nhất Thiên tỷ đại tiên chúa
– Con kính lạy Đệ nhị Thiên đế đại tiên chúa
– Con kính lạy Đệ tam Thiên Mụ đại tiên chúa
– Con kính lạy Tam thập lục cung chư vị Tiên Nương
Hôm nay là ngày ….. tháng ….. năm ……
Vợ chồng con là …………………………………………………………………………………………. sinh được con (trai, gái) đặt tên là ………………………………………………………………………..
Chúng con ngụ tại ………………………………………………………………………………………..
Nay nhân ngày đầy tháng chúng con thành tâm sửa biện hương hoa lễ vật và các thứ cúng dâng bày lên trước án, trước bàn toạ chư vị Tôn thần kính cẩn tâu trình:
nhờ ơn thập phương chư Phật, chư vị Thánh hiền, chư vị Tiên Bà, các đấng Thần linh, Thổ công địa mạch, Thổ địa chính thần, Tiên tổ nội ngoại, cho con sinh ra cháu, tên ………………………….. sinh ngày ………………… được mẹ tròn, con vuông.
Cúi xin chư vị tiên Bà, chư vị Tôn thần giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành thụ hưởng lễ vật , phù hộ độ trì, vuốt ve che chở cho cháu được ăn ngon, ngủ yên, hay ăn chóng lớn, vô bệnh vô tật, vô ương, vô hạn, vô ách, phù hộ cho cháu bé được tươi đẹp, thông minh, sáng láng, thân mệnh bình yên, cường tráng, kiếp kiếp được hưởng vinh hoa phú quý. Gia đình con được phúc thọ an khang, nhân lành nảy nở, nghiệp dữ tiêu tan, bốn mùa không hạn ách nghĩ lo.
Xin thành tâm đỉnh lễ, cúi xin được chứng giám lòng thành.
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
4. Cách cúng đầy tháng cho bé: Nghi thức khai hoa
Nghi thức khai hoa hay còn gọi là nghi lễ “ bắt miếng”. Đứa trẻ được đặt ngay trên bàn giữa chủ lễ rót trà thắp hương xin phép bắt miếng. Xong bồng đứa trẻ một ay, tay kia cầm một nhánh hoa điệp ( có thể hoa khác ) vừa quơ qua, quơ lại trên miệng cháu bé vừa dạy:
“Mở miệng ra cho có bông, có hoa
Mở miệng ra cho kẻ thương, người nhớ,
Mở miệng ra cho có bạc, có tiền
Mở miệng ra cho xóm giềng quý mến…”
5. Cách cúng đầy tháng cho bé: Tục làm phép kết thúc thời gian ở cữ
Để thực hiện cần một cái nồi nước sôi để giữa nhà bỏ cây đinh nung đỏ vào cho khói bay ra, mẹ bồng con bước qua bước lại. Nếu là con trai thì bước 7 lần, nếu là con gái thì bước 9 lần. Sau lễ mẹ và con có thể đi xung quanh nhà được, không bị bạn chế các phòng trong gia đình cũng như người mẹ có thể đi ra ngoài đi chợ.
Lần đầu tiên đi chợi thì mua một bịch muối, gạo mở hàng và giả vờ làm rơi một ít tiền với mục đích cầu mong con sinh ra được cơm ngon áo ấm. Sau cùng khi gần hết một cây nhang, gia chủ rót trà, khấn vái cảm tạ ơn trên, mang vàng mã đi đốt vẩy rượu gạo, muối, mã não kết thúc nghi lễ. Mọi người cùng thu lộc chúc cho em bé mọi điều tốt lành và trao quà mừng cho bé.
